Rok 2020 niesie ze sobą zmiany w kwestii prawa upadłościowego. Co się zmieni? Jak od tej pory będą przebiegały procedury?
Na czym polega upadłość konsumencka?
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej to strategia stosowana wówczas, gdy dłużnik nie jest w stanie spłacić zaciągniętych zobowiązań. Celem takiego działania jest to, aby zamiast indywidualnych postępowań sądowych doprowadzić do łącznego i równego zaspokojenia roszczeń wierzycieli. Upadłość konsumencka to rozwiązanie dla niewypłacalnych dłużników, czyli na przykład tych, których wynagrodzenie jest zbyt niskie, by pokryć związane ze spłatą i utrzymaniem wydatki. Można też wnioskować o ogłoszenie upadłości w sytuacji, gdy zadłużenie powstało z przyczyn losowych, a nie z powodu zaniedbań lub umyślnego działania na szkodę wierzyciela.
W momencie ogłoszenia upadłości konsumenckiej majątek konsumenta staje się „masą upadłości”, którą zarządza syndyk wyznaczony przez sąd. Osoba, która ogłosiła upadłość, nie może więc już owym majątkiem zarządzać. W skład masy upadłości wchodzi również jej wynagrodzenie. Majątek konsumenta zostaje sprzedany. Nie dotyczy to jedynie przedmiotów pierwszej potrzeby niezbędnych do codziennej egzystencji. Konsument będzie mógł też zawierać drobne umowy życia codziennego, jak zakupy żywności.
Co się zmieni w upadłości konsumenckiej?
Upadłość konsumencka została wprowadzona do polskiego prawa stosunkowo niedawno, bo dopiero w 2009 roku. W 2014 wprowadzono nowelizację łagodzącą zasady ogłoszenia upadłości konsumenckiej. We wrześniu 2019 roku natomiast prezydent Andrzej Duda podpisał nowelę Prawa upadłościowego przygotowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Na nowo określa ona zasady dotyczące upadłości konsumenckiej. Nowe przepisy mają zacząć obowiązywać od marca 2020 roku.
Co one zmienią? Otóż zgodnie z nowym przepisami ustalenie istotnych uchybień w zachowaniu dłużnika nie będzie już wyłączało oddłużenia. Skutkiem będzie za to wydłużenie planu spłaty do 7 lat (do tej pory maksymalny okres wynosił 3 lata spłaty dla rzetelnego dłużnika). Według resortu sprawiedliwości upadły, który umyślnie lub w wyniku niedbalstwa doprowadził do swojej niewypłacalności lub wyraźnie zwiększył jej stopień powinien być traktowany surowiej, dlatego będzie przez dłuższy czas obciążony obowiązkiem spłat na rzecz wierzycieli.
Inna zmiana jest taka, że na etapie ogłaszania upadłości sąd nie będzie już musiał badać winy dłużnika w doprowadzeniu lub pogłębieniu stanu niewypłacalności. Niewłaściwe zachowania dłużnika będą badane dopiero na etapie ustalenia planu spłat. O jego zachowaniu będą mogli wypowiedzieć się między innymi wierzyciele i dopiero wówczas zapadnie decyzja, czy odmówić oddłużenia.
Upadłość konsumencka została tez rozszerzona na osoby, które prowadzą działalność gospodarczą oraz samozatrudnione. Na równi z konsumentami otrzymają one ochronę przed bezdomnością. Odbędzie się to w taki sposób, że ze sprzedaży domu lub mieszkania dłużnika zostanie wydzielona kwota równa przeciętnemu dwuletniemu czynszowi za najem w tej miejscowości.
Osoby nieprowadzące działalności gospodarczej będą mogły wystąpić o upadłość w uproszczonej procedurze, bez pośrednictwa sędziego-komisarza. Ponadto w myśl nowych przepisów dłużnicy będą mogli zawierać z wierzycielami układy przy minimalnym tylko udziale sądu.
Czasem mam wrażenie, że upadłość konsumencka to dla niektórych sposób na pozbycie się zaciągniętych kredytów, a przecież to nie jest tak, że sąd powie „Od teraz możesz żyć spokojnie, umarzam Twoje długi”, tylko jest plan spłaty, a do tego prawdopodobnie straci się dom, lub mieszkanie.